Procedury
postępowania w przypadku krzywdzenia dzieci opracowane dla Zespołu
Szkolno-Przedszkolnego w Będkowie.
Celem polityki „Standardów Ochrony Dzieci przed
krzywdzeniem” jest zapewnienie uczniom Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w
Będkowie sprzyjających warunków do nauki oraz rozwoju (w atmosferze
życzliwości, szacunku, akceptacji i bezpieczeństwa). Niedopuszczalne jest
stosowanie przez pracownika szkoły i innej osoby dorosłej z otoczenia dziecka
jakiejkolwiek formy przemocy.
POLITYKA
Podstawa
prawna: Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie
Ogólne Narodów Zjednoczonych z dnia 20 listopada 1989r. (Dz. U. 1991 Nr 120
poz. 526 z
późn. zm.)., Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie (Dz. U. 2015 poz.
1390)., Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U.
2016 poz. 1749)., Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania
cywilnego (Dz. U. 2016 poz. 1822)., Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks
cywilny (Dz. U. 2017 poz. 459).,
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. - Kodeks Karny (Dz. U. 2016, poz. 1137)., Ustawa
z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2016 poz. 922).,
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 2017
poz. 682), Ustawa z dnia 9 marca 2023r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 535).
Krzywdzenie
dziecka to każde zamierzone lub niezamierzone działanie osoby dorosłej, które
ujemnie wpływa na rozwój fizyczny lub psychiczny dziecka. (definicja Światowej
Organizacji Zdrowia, WHO).
Obowiązkiem osoby, która dowiaduje się, że dziecko
jest krzywdzone jest zatrzymanie krzywdzenia. Interwencja prawna w sytuacji
krzywdzenia dziecka rozumiana jest jako powiadomienie odpowiednich instytucji:
policji, prokuratury, sądu rodzinnego i nieletnich o przestępstwie lub zagrożeniu
dobra dziecka, w celu podjęcia przez te instytucje działań w ramach swoich obowiązków
służbowych. Działania te zapobiegną krzywdzeniu dziecka, spowodują wyciągnięcie
odpowiedzialności w stosunku do sprawcy i wesprą dziecko i rodzinę w sytuacji kryzysu.
Rolę i zadania nauczycieli oraz szkolnych specjalistów
w zakresie udzielania pomocy dziecku określa Ustawa o systemie oświaty, Ustawa
Karta Nauczyciela, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w
sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”,
Ustawa z dnia 9 marca 2023r o zmianie Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie, jak też Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17
listopada 2010r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Odpowiedzialność nauczycieli, wychowawców, innych
pracowników pedagogicznych oraz pracowników niebędących nauczycielami za pomoc
dzieciom krzywdzonym wynika również z innych przepisów prawa, m.in. Kodeksu
postępowania karnego – art. 304, Kodeksu karnego – art.162, Ustawy o
przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, art. 12, Kodeksu postępowania cywilnego
–art. 572, Konwencji o Prawach Dziecka.
Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie z 10 czerwca 2010 r. oraz z
dnia 9 marca 2023r. przemoc w rodzinie należy rozumieć jako:
“jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie
lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną,
naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:
a) narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty
życia, zdrowia lub mienia,
b) naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub
wolność, w tym seksualną,
c)
powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej
osoby cierpienie lub krzywdę,
d)
ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub
możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
e) istotnie
naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia,
poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji
elektronicznej; członków rodziny (przez określenie członek rodziny należy
rozumieć osobę najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny
(Dz. U. Nr 88, poz.553, z późn. zm.), a także inną osobę wspólnie zamieszkującą
lub gospodarującą), w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo
utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność,
w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a
także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.
Wyróżnia się 5 podstawowych form krzywdzenia:
1.
Przemoc
fizyczna
Przemoc, w wyniku której dziecko
doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią
potencjalnie zagrożone. Krzywda ta
następuje w wyniku działania bądź zaniechania
działania ze strony rodzica lub
innej osoby odpowiedzialnej za dziecko lub ze strony
osoby, której dziecko ufa bądź
która ma nad nim władzę. Nieprzypadkowe zranienie
polegające na przykład na:
popychaniu, szarpaniu, policzkowaniu, szczypaniu, kopaniu, duszeniu, biciu
otwartą ręką, pięścią lub przedmiotami, oblewaniu wrzątkiem lub substancjami
żrącym, użyciu broni, ostrych narzędzi. Może być czynnością powtarzalną lub
jednorazową.
Zauważalne symptomy przemocy
fizycznej:
- ślady palców i przedmiotów na
ciele dziecka
- okrągłe punktowe poparzenia
- opuchlizna, złamania, zwichnięcia
- skarpetkowe odparzenia
- siniaki w nietypowych miejscach
ciała dziecka, np. okularowe w okolicy oczu.
Pośrednio obserwowanie zachowania
dziecka:
● lęk przed rozebraniem się,
● lęk przed dotykiem drugiej osoby,
● strój nieadekwatny do pory roku i
pogody (długie rękawy, kiedy jest ciepło),
● nadmierna apatia lub agresja,
● noszenie ciemnych okularów, także
przy braku słońca.
Wzmożony nacisk na obserwację
symptomów i zachowania dziecka, jeśli pracujemy z uczniem
niewerbalnym.
2. Przemoc psychiczna
Chroniczna, niefizyczna, szkodliwa
interakcja pomiędzy dzieckiem a osobą dorosłą,
obejmująca zarówno działania jak i
zaniechania.
Formy przemocy psychicznej:
● Niedostępność emocjonalna,
● Zaniedbywanie emocjonalne,
● Relacja z dzieckiem oparta na
wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu,
● Nieodpowiedzialne rozwojowo lub
niekonsekwentne interakcje z dzieckiem,
● Niedostrzeganie lub nieuznawanie
indywidualności dziecka i granic psychicznych
pomiędzy osobą dorosłą
a dzieckiem.
Objawy przemocy psychicznej:
● zaburzenia mowy (wynikające z
napięcia nerwowego),
● psychosomatyczne (bóle jelitowo–
żołądkowe, bóle i zawroty głowy),
● moczenie i zanieczyszczanie się,
● bóle mięśni, nadmierna potliwość,
zaburzenia snu,
● brak poczucia pewności siebie,
niska samoocena, wycofanie,
● depresja, fobie, lęki,
● zachowanie destrukcyjne,
● kłopoty z kontrolą emocji,
● poczucie krzywdy i winy,
nieufność do innych,
● problemy szkolne, zachowania
agresywne w stosunku do innych osób.
3. Wykorzystanie seksualne
Włączanie dziecka w aktywność seksualną,
której nie jest ono w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej
zgody, i/lub na którą nie jest odpowiednio dojrzałe rozwojowo i nie może się
zgodzić w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi
lub obyczajowymi, społecznymi. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia,
gdy taka aktywność (np. prezentowanie treści o tematyce pornograficznej, robienie
zdjęć lub filmów z udziałem dziecka bez odzieży, komentowanie dziecka w sposób erotyczny,
proponowanie relacji intymnych, dotykanie w miejscach intymnych, zmuszanie do oglądania
nagości i/lub dotykania przez dziecko, ocieranie, kontakty oralne) wystąpi
między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze
względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności i
władzy.
Konsekwencje przemocy seksualnej:
Somatyczne:
● infekcje dróg moczowo - płciowych
bez podłoża organicznego,
● urazy zewnętrznych narządów
płciowych: zaczerwienienia, otarcia naskórka,
bolesność,
● urazy około odbytowe i pochwy,
● ból przy oddawaniu moczu czy
kału, np. krwawe stolce, krwawienie z narządów
rodnych,
● upławy,
● infekcje jamy ustnej,
● urazy ciała związane ze stosowaną
przemocą fizyczną,
● infekcje przenoszone drogą
płciową (np. weneryczne, grzybicze, HIV),
● niezrozumiałe pojawienie się
dolegliwości somatycznych, np. bólów brzucha, głowy,
● wymiotów, nudności, nietrzymanie
kału i moczu,
● spadek apetytu,
● trudności związane z siedzeniem
lub chodzeniem,
● przerwanie błony dziewiczej,
● ciąża.
Poznawcze, emocjonalne, behawioralne:
● zbytnia erotyzacja dziecka,
znajomość zachowań seksualnych charakterystycznych dla osób dorosłych,
● prowokacyjne zachowania seksualne
zarówno w stosunku do dorosłych, jak i rówieśników,
● zachowania masturbacyjne,
● erotyczne rysunki lub zabawy
dziecka,
● zaburzenia snu, lęki nocne,
koszmary nocne,
● zaburzenia przyjmowania pokarmu,
● u małych dzieci zachowania o
charakterze regresywnym, takie jak moczenie się,
ssanie palca, kiwanie,
● izolowanie się, zamykanie się w
sobie,
● lęki, strach, fobie, nerwice,
depresje, przygnębienie, smutek,
● lęki związane z daną płcią, np.
wobec rodzica danej płci,
● zachowania agresywne i (lub)
autodestrukcyjne (próby samobójcze, samobójstwa),
● nadpobudliwość ruchowa,
● poczucie winy, krzywdy.
4. Zaniedbywanie
Chroniczne lub incydentalne
niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych dziecka i/lub nierespektowanie
jego podstawowych praw, powodujące
zaburzenia jego zdrowia i/lub
trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która
jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.
Objawy zaniedbania:
● częsta absencja w szkole lub
przedszkolu,
● wagarowanie,
● brak przyborów szkolnych,
● ubiór nieadekwatny do pory roku,
● niedożywienie,
● zaniedbanie pod względem
higienicznym i zdrowotnym (brudna skóra, rażąco małych rozmiarów odzież, przewlekłe
nieleczone choroby, nie zażywanie niezbędnych leków, koniecznych badań,
zaburzony rozwój fizyczny),
● pozostawanie na dworze bez opieki
w godzinach wieczornych i nocnych (zwłaszcza młodsze dzieci),
● niedbanie o higienę snu i
odpoczynku
● apatia, bierność.
5. Przemoc w Sieci
Procedury postępowania w przypadku wystąpienia
zjawiska cyberprzemocy wobec dziecka ze strony pracownika szkoły
·
Przedstawiciel
personelu, do którego dotarła informacja próbuje ustalić okoliczności
zdarzenia, zebrać dowody w postaci zrzutów ekranu, wiadomości, komentarzy,
zdjęć, adresów stron internetowych. Zebrane materiały przekazywane są osobie
wskazanej: koordynator Zespołu Reagowania w Kryzysie.
· Informacja o zdarzeniu przekazywana jest do
dyrektora szkoły, który podejmuje rozmowę ze wskazanym pracownikiem w celu
wyjaśnienia okoliczności zdarzenia, w której uczestniczy pedagog lub
psycholog szkolny i wychowawca ucznia, protokołujący przebieg spotkania.
· Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony
pedagoga, psychologa lub wychowawcy ucznia, osoba ta nie uczestniczy w
spotkaniu.
· Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony
dyrektora szkoły, działania interwencyjne prowadzi osoba wskazana: koordynator Zespołu Reagowania w Kryzysie.
· Podczas spotkania omówiona zostaje sytuacja
dziecka i zasadność podejrzeń, a także wypracowany zostaje sposób postępowania
w tej sytuacji. W protokole ze spotkania zawarte zostają opracowane wnioski i
postanowienia.
·
W przypadku
potwierdzenia podejrzeń informuje się o zdarzeniu rodziców ucznia
poszkodowanego oraz w zależności od kategorii zjawiska cyberprzemocy podejmuje
się wobec sprawcy dalsze działania. Opracowywany jest plan wsparcia ucznia
poszkodowanego, z którym zapoznawany jest uczeń i jego rodzice.
Procedury postępowania w przypadku wystąpienia
zjawiska cyberprzemocy wobec dziecka ze strony innego ucznia.
· Przedstawiciel personelu, do którego dotarła
informacja próbuje ustalić okoliczności zdarzenia, zebrać dowody w postaci zrzutów
ekranu, wiadomości, komentarzy, zdjęć, adresów stron internetowych. Zebrane
materiały przekazywane są osobie wskazanej: koordynator Zespołu Reagowania w
Kryzysie., która wykonuje Kartę przebiegu interwencji.
· O zdarzeniu poinformowany zostaje dyrektor szkoły.
· Jeżeli zjawisko cyberprzemocy wystąpiło gdy
sprawca przebywał poza szkołą, w dni wolne od zajęć lekcyjnych lub poza
godzinami zajęć lekcyjnych, o zdarzeniu informowani są rodzice sprawcy.
Wychowawca klasy do której uczęszcza poszkodowany, we współpracy z pedagogiem
szkolnym/psychologiem przekazuje jego rodzicom informacje o okolicznościach
zdarzenia i wskazuje dalsze możliwości
działania. Zdarzenie zostaje odnotowane w dzienniku elektronicznym.
· Jeżeli zjawisko cyberprzemocy wystąpiło w
czasie gdy sprawca przebywał na terenie szkoły, w godzinach lekcyjnych lub pod
opieką nauczyciela (np. wycieczka szkolna) wychowawcy klasy sprawcy i
poszkodowanego wraz z ich rodzicami oraz pedagogiem szkolnym/psychologiem oraz
dyrektorem szkoły spotykają się w celu ustalenia dalszych działań w tej
sprawie.
· W zależności od okoliczności zdarzenia, jego
charakteru podejmuje się wobec sprawcy dalsze działania. Jeżeli zjawisko
cyberprzemocy wyczerpuje znamiona przestępstwa ściganego z urzędu dyrektor
szkoły powiadamia odpowiednie służby (Policję/Prokuraturę). Jednocześnie
opracowywany jest plan wsparcia ucznia poszkodowanego, z którym zapoznawany
jest uczeń i jego rodzice.
Zebrana dokumentacja, dotycząca każdej z
rozpatrywanych spraw, przechowywana jest w zamkniętej szafie w sekretariacie
lub gabinecie pedagoga szkolnego do momentu ukończenia przez ucznia nauki w
szkole.
Procedury
ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi w Internecie oraz utrwalonymi
w innej formie
I.
Niebezpieczne treści (materiały
pornograficzne, promujące nienawiść, rasizm, ksenofobię, przemoc, zachowania
autodestrukcyjne)
· Treści nielegalne lub niezgodne z regulaminem
danej strony zgłaszane są administratorom strony.
· W przypadku zgłoszenia o dostępie do treści
nieodpowiednich, administrator sieci ustala okoliczności zdarzenia, podejmując
próbę ustalenia sprawcy i świadków incydentu, a także zabezpiecza dowody,
konfiguruje zabezpieczenia sieci szkolnej, by na nowo zablokować dostęp do
niewłaściwych treści. Z poczynionych ustaleń sporządza Kartę przebiegu interwencji.
· Jeśli treści niebezpieczne dotyczą osób
niezwiązanych ze szkołą, dyrektor zgłasza zdarzenie odpowiednim służbom (sądowi
rodzinnemu lub Policji), przekazując zabezpieczone materiały.
· Jeśli uczestnikami zdarzenia są uczniowie
szkoły, ze sprawcą i ofiarą przeprowadzona jest rozmowa (oddzielnie) psychologa
lub pedagoga szkolnego na temat emocji, jakie może budzić materiał, do jakich
zachowań zachęca, omówione zostają także konsekwencje zdarzenia wynikających ze
złamania statutu szkoły.
· Powiadomieni zostają rodzice uczniów, których
informuje się o poczynionych ustaleniach i dalszych działaniach szkoły
(zastosowane kary statutowe/ środki oddziaływania wychowawczego, powiadomienie
organów ścigania, wsparcie psychologiczno - pedagogiczne).
· Współpraca z organami ścigania lub sądem
rodzinnym obligatoryjnie musi zaistnieć w przypadku naruszenia zakazu
rozpowszechniania materiałów pornograficznych z udziałem małoletniego (osoby
poniżej 18 roku życia – art. 202 § 3 kodeksu karnego) oraz treści propagujących
publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujących do
nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych
(art. 256 i art. 257 kodeksu karnego).
II.
Ochrona wizerunku
· W szkole na początku roku szkolnego
pozyskiwane są pisemne zgody rodziców i uczniów na publikację wizerunku uczniów
na potrzeby dokumentacji fotograficznej działań podejmowanych przez placówkę. W
miarę możliwości fotografowane są grupy uczniów, a nie pojedyncze osoby.
· Zdjęcia i nagrania nie są podpisywane
informacjami identyfikującymi ucznia z imienia i nazwiska.
· Nośniki analogowe
zawierające zdjęcia i nagrania uczniów są przechowywane w zamkniętej na klucz
szafce, a nośniki elektroniczne zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane
w folderze chronionym z dostępem ograniczonym do osób uprawnionych przez
instytucję u administratora sieci, przez okres wymagany przepisami prawa o
archiwizacji.
· Niedopuszczalne jest
przechowywanie zdjęć i nagrań z wizerunkiem uczniów na nośnikach nieszyfrowanych
lub mobilnych (telefonach komórkowych i pendrive).
III.
Naruszenie prywatności
· Informacja o zagrożeniu naruszeniem
prywatności w szkole powinna zostać niezwłocznie przekazana administratorowi
systemów informatycznych i dyrektorowi szkoły, którzy podejmują natychmiastowe
działania w celu zabezpieczenia danych i ograniczenia dalszego dostępu do
informacji niejawnych.
· Następnie należy ustalić okoliczności
zdarzenia, poprzez dokładne udokumentowanie pozyskanych informacji i
skontaktować się z ekspertem ds. bezpieczeństwa cyfrowego w organie prowadzącym
szkołę.
· W przypadku poważniejszych zagrożeń i w
sytuacji, gdy naruszenie prywatności jest spowodowane przez osoby spoza szkoły,
należy nawiązać współpracę z organami ścigania.
· Osoba wskazana: koordynator Zespołu Reagowania
w Kryzysie powiadamia osoby dotknięte zdarzeniem (których dane osobowe
wyciekły) o sytuacji, by podjęły indywidualne środki zaradcze.
IV.
Cyberprzemoc
· Uczeń, który stał się ofiarą lub świadkiem
cyberprzemocy(wyśmiewania, poniżania uczestników społeczności szkolnej przy
użyciu technologii cyfrowych, obraźliwych komentarzy, rozpowszechniania
wizerunku, manipulowania zdjęciami itp.) na terenie szkoły w godzinach
lekcyjnych oraz podczas wycieczek szkolnych powinien zgłosić sytuację do
wychowawcy klasy lub pedagoga/psychologa szkolnego. Zgłoszenia może dokonać
także świadek cyberprzemocy. Natomiast w przypadku gdy do cyberprzemocy doszło
w innych okolicznościach decyzje o dalszym działaniu należą do rodziców ucznia.
· Przedstawiciel personelu, do którego dotarła
informacja próbuje ustalić okoliczności zdarzenia, zebrać dowody w postaci
zrzutów ekranu, wiadomości, komentarzy, zdjęć, adresów stron internetowych.
Zebrane materiały przekazywane są osobie wskazanej: koordynator Zespołu
Reagowania w Kryzysie, która wykonuje Kartę przebiegu interwencji.
· O zdarzeniu poinformowani zostają rodzice,
którzy wspólnie z administratorem sieci i koordynatorem ds. Standardów
ustalają, czy sytuacja wymaga powiadomienia organów ścigania i czy
odpowiedzialnym za to będzie rodzic czy szkoła.
· Pedagog/ psycholog szkolny udziela pomocy
psychologiczno – pedagogicznej ofierze, wyjaśniając również rolę szkoły w
przeciwdziałaniu zjawisku cyberprzemocy i kolejne etapy postępowania szkoły.
· Jeśli sprawcą jest uczeń szkoły, pedagog lub
psycholog szkolny powinien przeprowadzić z nim rozmowę, w wyniku której
ustali, czy istnieją przesłanki do zgłoszenia sprawy do sądu rodzinnego lub
Policji (przestępstwa ścigane z urzędu), czy wystarczające będzie zastosowanie
kar statutowych/ środków oddziaływania wychowawczego.
V.
Fake news
· Włączenie zagadnienia dezinformacji do tematów
działalności profilaktycznej, w tym ramach realizacji zajęć z informatyki,
celem wspierania umiejętności medialnych.
· Prowadzenie kontroli mediów społecznościowych
pod względem działań mających na celu ograniczenie rozpowszechniania fake
newsów oraz sprawdzanie publikowanych w sieci treści.
· Reagowanie na potencjalne zagrożenie –
prostowanie informacji, zgłaszanie administratorowi strony, jeśli treści są
nielegalne lub niezgodne z regulaminem.
PERSONEL
Niniejszy dokument reguluje zasady
postępowania pracowników Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Będkowie (zwanych
dalej pracownikami szkoły) w przypadku zapobiegania działaniom krzywdzących
dziecko.
Zasady
bezpiecznej relacji dorosły-dziecko
1. W procesie rekrutacyjnym na
stanowisko pracownika szkoły niezbędne jest dostarczenie
dokumentów o niekaralności, o niestosowaniu przemocy
seksualnej, oraz podpisanie zgody dot. „Standardów Ochrony Dzieci przed
krzywdzeniem”.
2. Pracownicy dbają o
bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole, są uważni na sytuacje
związane z zagrożeniem zdrowia i życia, sprawdzają samopoczucie dziecka.
3. Pracownicy nieustannie
poszerzają swoją wiedzę i doskonalą umiejętności pomocowe dot.
pracy z dziećmi, w tym z dziećmi z zaburzeniami rozwojowymi i
niepełnosprawnościami. Profesjonalne podejście do pracy zespołowej, tworzącej
całościowe spojrzenie na człowieka (uwzględnianie umiejętności rozwojowych
dzieci, również tych wynikających z
niepełnosprawności).
4. Nauczyciele organizują zajęcia
zapewniające dzieciom wszechstronny rozwój, zadania
i działania dostosowane są do potrzeb i możliwości poszczególnych dzieci.
5. Pracownicy towarzyszą dzieciom w
sytuacjach trudnych, wspierają w poszukiwaniu rozwiązań.
6. Pracownicy podejmują działania
wychowawcze mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw – wyrażania emocji
w sposób nie krzywdzący innych, niwelowanie
zachowań agresywnych, promowanie zasad życzliwych, opartych na szacunku
interakcjach.
7. Dzieci zostaną zapoznane z
zasadami regulującymi funkcjonowanie grupy uwzględniającymi prawa dziecka
(tworzenie kontraktu klasowego uwzględniającego wartości szkoły zgodne ze
Standardami Ochrony Dzieci przed krzywdzeniem).
8. Pozytywne zachowania dzieci
wzmacniane są poprzez nagradzanie: słowne (pochwała
indywidualna, pochwała w obecności dzieci), indywidualne systemy
motywacyjne
9. W każdej sytuacji dziecko jest
informowane o konsekwencji zachowania i możliwych działaniach naprawczych.
10. Niedopuszczalne są zachowania z
obszarów przemocowych: cielesne (szarpanie, bicie,
popychanie), słowne (wyzywanie, wyśmiewanie), zmuszanie,
negowanie uczuć.
11. Bezpośredni kontakt z dzieckiem
oparty jest na poszanowaniu intymności dziecka. Zasady
bezpośredniego kontaktu z dzieckiem ustalane są z rodzicami,
opiekunem prawnym z poszanowaniem
zdania obu stron. W zgodzie z tworzonymi indywidualnie programami
interwencyjnymi w przypadku zachowań trudnych,
uwzględniającymi bezpieczeństwo
dziecka i otoczenia. W szczególnych uzasadnionych przypadkach
uzasadnione jest użycie siły przez pracownika szkoły w celu przerwania zachowań
ucznia, które zagrażają życiu i zdrowiu jego samego lub innych uczniów.
Jednocześnie szkoła dba o nietykalność cielesną uczniów.
12. W przypadku stwierdzenia
jakichkolwiek zagrożeń bezpieczeństwa każdy pracownik jest
zobowiązany, w miarę możliwości im
przeciwdziałać oraz natychmiast powiadomić o nich
dyrektora placówki bądź pedagoga
szkolnego.
13. Dyrektor szkoły prowadzi
okresową ewaluację swoich pracowników w celu zapobiegania
krzywdzeniu dzieci (obserwacje
uczestniczące, hospitacje).
14. Pracownicy szkoły w codziennych
kontaktach z dziećmi kierują się szacunkiem,
akceptacją i życzliwością rozumianymi jako:
● osoba dorosła uwzględnia
indywidualne potrzeby dziecka,
● osoba dorosła zwraca się do
dziecka językiem zrozumiałym i empatycznym,
● osoba dorosła nie wyraża krytycznych,
ośmieszających opinii, uwag i sądów wobec dziecka oraz jego zachowań, jest uważna na konteksty
sytuacyjne i nie rozmawia z innymi pracownikami o uczniach szkoły przy innych
dzieciach
● osoba dorosła w żaden sposób nie
dyskryminuje dziecka,
● osoba dorosła nie przekazuje
informacji na temat funkcjonowania dziecka i jego zachowań jego Rodzicom w obecności dziecka lub innych
Rodziców,
● osoba dorosła nie wykorzystuje
przewagi fizycznej wobec dziecka (nie bije, nie szarpie, nie stosuje siły
fizycznej),
● osoba dorosła nie wykorzystuje
przewagi statutowej, swojej rangi nauczyciela i nie nadużywa możliwości karania
dziecka ocenami niedostatecznymi, uwagami z zachowania, nie szantażuje dziecka
możliwością wpisania negatywnej oceny, uwagi,
● osoba dorosła dostosowuje
wymagania edukacyjne do aktualnych możliwości dziecka
i wspiera go w samodzielnej realizacji,
● osoba dorosła nie publikuje
wizerunku dziecka na swoich mediach społecznościowych,
● osoba dorosła bezwzględnie chroni
danych osobowych dziecka, w tym przede wszystkim nie ujawnia jego diagnozy, nie
rozmawia z innymi rodzicami na temat sytuacji rodzinnej, materialnej, czy
zdrowotnej dziecka, czy członków jego rodziny,
● osoba dorosła nie przekazuje bez
zgody Rodziców/prawnych opiekunów dziecka, informacji na temat: adopcji,
przysposobienia, stwierdzonej niepełnosprawności dziecka,
● osoba dorosła zaprasza dziecko do
życzliwego kontaktu opierającego się na obustronnym poszanowaniu granic
osobistych, budując profesjonalną relację zgodną z obyczajowością (inne
zachowania opiekuńcze wynikające ze statutu rodzica, inne od niespokrewnionej
osoby dorosłej pełniącej funkcję wychowawczą).
PROCEDURY
W przypadku zgłoszenia krzywdzenia
przez dziecko, pracownika szkoły i/lub osoby dorosłej
z otoczenia dziecka podejmujemy
działania interwencyjne:
Pierwszy
krok:
poinformowanie osób powołanych do
Szkolnego Zespołu Reagowania w Kryzysie, którego członkami są:
1. Dyrektor/
wicedyrektor (A. Szklarek/R. Rechcińska)
2. Pedagog
szkolny – koordynator zespołu (J Ozga)
3. Pedagog
specjalny (A. Habram)
4. Logopeda
(M. Caban)
5. Terapeuta
pedagogiczny (A. Misio)
6. Terapeuta
pedagogiczny (A. Chrustowska)
7. Ewa
Skorupska
8. Alina
Walicka
Uczestnicy
wyżej wymienionego Zespołu są zobowiązani do uruchomienia profesjonalnej relacji
pomocowej, polegającej na zapewnieniu bezpieczeństwa dziecka i poszanowaniu jego godności. Działania
Zespołu pozostają w zgodzie z aktualnie obowiązującymi przepisami. Taką
sytuację należy odnotować w rejestrze zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub
krzywdzenie małoletniego (zał.) oraz sporządzić protokół interwencji (zał.)
Równolegle z poinformowaniem
Zespołu prowadzona jest rzetelna diagnoza sytuacji, polegająca na uzyskaniu jak
najpełniejszych odpowiedzi w postaci sporządzenia notatki ze
zdarzenia.
Pierwszy
krok: Wywiad nakierowany na dostarczenie informacji:
Kto krzywdzi dziecko?
Co się wydarzyło?
Dlaczego mnie to niepokoi?
Jakie są formy krzywdzenia?
Gdzie i kiedy ma miejsce
krzywdzenie (szkoła, dom, inne)
Od jak dawna trwa krzywdzenie?
Jak często dochodzi do krzywdzenia?
Jak intensywne jest krzywdzenie?
(czas trwania, częstotliwość, jaki jest obraz/siła obrażeń)
Jak krzywdzenie wpływa na dziecko?
Co wiem o dziecku – jakie potrzeby
ma dziecko? (choroby i zaburzenia współistniejące)
Jak dziecko funkcjonuje w sytuacji
krzywdzenia?
Czy ktoś jeszcze wie o krzywdzeniu?
Czy były już podejmowane próby
pomocy dziecku? Jaki przyniosły efekt?
Czy w
środowisku rodzinnym jest osoba dorosła wspierająca dziecko?
Jak ja mogę
pomóc dziecku?
Kto jeszcze
może pomóc dziecku – jakie instytucje mogę zaangażować?
Drugi krok: ZABEZPIECZENIE.
Konieczne
jest zbadanie bezpieczeństwa dziecka.
Jeśli w danym momencie bezpośrednio zagrożone jest życie lub zdrowie
dziecka, nasze działanie musi się skupić na bezpośredniej ochronie dziecka i
zakładać działania mające na celu natychmiastowe wyjęcie dziecka z rodziny lub
odseparowanie od pracownika szkoły, u którego jest podejrzenie krzywdzenia.
Interwencyjne telefony: policja, pogotowie. Dyrektor
szkoły lub upoważniony przez niego
pracownik
powiadamia policję, wydział rodzinny i nieletnich sądu rejonowego oraz prokuraturę
rejonową o popełnieniu przestępstwa. Równolegle powiadamia pracownika socjalnego
w rejonie.
Działania
interwencyjne Szkolnego Zespołu Reagowania w Kryzysie mogą być realizowane
w ramach
trzech ścieżek:
● karnej
(zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa)
● cywilnej (wniosek o wgląd w
sytuację rodzinną dziecka, uruchomienie procedury Niebieskiej Karty (przemoc domowa))
●
dyscyplinarnej (względem stosowania przemocy przez pracownika szkoły)
Interwencję
karną należy podjąć w przypadku przestępczości na szkodę małoletnich:
● Przeciwko wolności seksualnej i
obyczajowości np. zgwałcenie, wykorzystanie seksualne, prezentowanie pornografii,
● Przeciwko
rodzinie i opiece np. znęcanie się, porzucenie, uprowadzenie,
● Przeciwko
wolności np. groźba karalna, nękanie, naruszenie intymności seksualnej,
● Przeciwko
życiu i zdrowiu np. ciężki uszczerbek na zdrowiu, pobicie,
● Przeciwko
czci i nietykalności cielesnej np. zniewaga, zniesławienie
Wzór
zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwie w załączniku.
Wniosek o
wgląd w sytuację rodzinną dziecka -przykładowy dokument w załączniku nr. 1.
Gdy sąd
rodzinny uzna, że dobro dziecka jest zagrożone, może wydać odpowiednie zarządzenia:
zobowiązać
rodziców do:
●
współpracy z asystentem rodziny,
●
uczestniczenia w warsztatach umiejętności wychowawczych,
●
skierowania małoletniego do placówki wsparcia dziennego,
●
rozpoczęcia terapii rodzinnej, poradnictwa,
●
umieszczenia małoletniego w zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym,
zakładzie rehabilitacji leczniczej,
● nadzoru
kuratora.
Interwencja
do sądu rodzinnego podejmowana jest wtedy, kiedy wyczerpują się nam środki
współpracy
z rodziną lub rodzice nie podejmują działań na rzecz dziecka zgodnie z zaleceniami i
wskazówkami.
Wszczęcie
procedury Niebieskiej Karty
W przypadku
podejrzenia przemocy domowej pracownik szkoły (wychowawca, pedagog szkolny) przeprowadza
rozmowę z uczniem (w przypadku ucznia nie komunikującego się werbalnie od razu
zgłasza sprawę Szkolnemu Zespołowi Reagowania w Kryzysie).
Rozmowa
dotyczy: podtrzymywania relacji opartej na zaufaniu, udzielaniu informacji o dalszych krokach, braku zgody
na bicie, dotykania bez zgody dziecka. Nazywanie, że to poważna sprawa, która
wymaga pomocy innych, zaufanych osób, np. pedagoga szkolnego. Informuje również
o konieczności kontaktu z rodzicami, gwarantując dziecku bezpieczeństwo.
Samodzielnie
i/lub wraz z członkiem Zespołu wypełnia formularz Niebieskiej Karty. (w załączniku).
Uprawnienia
do wypełnienia formularza mają: policjant, pracownik OPS, pracownik ochrony
zdrowia,
pracownik oświaty, członek Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
W przypadku
stwierdzenia, że problem krzywdzenia nie wymaga sięgnięcia po środki represji
karnej
wobec rodziny i izolowania od niej dziecka i że możliwa jest współpraca z
rodzicami:
1. Wezwania
do szkoły rodziców/opiekunów prawnych ucznia na spotkanie zespołu interdyscyplinarnego
(wychowawca, pedagog szkolny/psycholog, dyrektor)
2. Zawiera
z rodzicami kontrakt o współpracy na rzecz poprawy sytuacji dziecka i rodziny.
3.
Podejmuje działania wynikające z potrzeb dziecka i rodziny w kierunku:
- wzmocnienia dziecka, udzielenia
wsparcia w sytuacji kryzysowej i traumatycznej
poprzez zapewnienie mu pomocy
psychologiczno- pedagogicznej na terenie szkoły,
- wspierania rodziny poprzez
kierowanie do instytucji oferujących np. poradnictwo, konsultacje
psychologiczne, terapię uzależnień, terapię dla sprawców przemocy, grupy wsparcia,
warsztaty umiejętności wychowawczych,
- pomocy w rozwiązywaniu konfliktów
rodzinnych poprzez zastosowanie procedur mediacyjnych bądź kierowanie do mediatorów,
- zabezpieczenia socjalnego poprzez
kierowanie do instytucji oferujących: poradnictwo i warsztaty w zakresie metod poszukiwania
prac, zorganizowani pomocy finansowej, rzeczowej, ciepłego posiłku w szkole
itp.
4. Rodzice
zostają poinformowani o podjęciu interwencji założenia „Niebieskiej Karty”.
Przekazanie formularza NIEBIESKA KARTA-B.
5. Jeżeli rodzice odmawiają
współpracy lub odmawiają podjęcia działań proponowanych przez szkołę pedagog
szkolny upoważniony przez dyrektora szkoły składa niezwłocznie zawiadomienie o
podejrzeniu przestępstwa do Policji, Prokuratury lub wniosek o wgląd w sytuację
rodziny do Sądu Rodzinnego i Nieletnich.
W SYTUACJI, GDY DZIECKO JEST KRZYWDZONE, DYSKRYMINOWANE NA TERENIE SZKOŁY
PRZEZ PRACOWNIKA LUB INNĄ OSOBĘ DOROSŁĄ
1. Każdy pracownik szkoły, który
zauważy negatywne zachowania innego pracownika w stosunku do dziecka, ma
obowiązek interwencji. Informuje o braku zgody na takie zachowanie, działanie i
zgłasza sytuację osobie powołanej w Szkolnym Zespole Reagowania w Kryzysie.
Powołane osoby przeprowadzają rozmowę z dzieckiem i osobami posiadającymi
znaczące informacje w tej sprawie. Sporządzony jest opis sytuacji (notatka
służbowa).
2. Pedagog/psycholog szkolny
opracowuje plan pomocy dziecku, z którym zapoznaje dyrektora szkoły i
wychowawcę klasy.
3. Dyrektor szkoły oraz
pedagog/psycholog szkolny wdrażają działania pomocowe i profilaktyczne i
monitorują je.
4. Dyrektor Szkoły przeprowadza
osobne rozmowy z pracownikiem i dzieckiem oraz jego rodzicami/opiekunem
prawnym. Zapisuje, wraz z pracownikiem kontrakt eliminujący nieodpowiednie
zachowania. Ustala plan pomocy dziecku.
5. Dyrektor, jeśli podejrzewa
popełnienie przestępstwa oprócz w/w wszczyna procedury zewnętrzne: zawiadamia
policję, prokuraturę lub Kuratorium w celu rozpoczęcia postępowania
dyscyplinarnego
6. Gdy zaplanowane działania nie
przyniosą rezultatu dyrektor podejmuje działania wynikające z Kodeksu Pracy.
EWALUACJA/ MONITORING
Ocena
podejmowanych działań interwencyjnych, w przypadku zawiadomienia o przestępstwie
placówka ma prawo do uzyskania informacji o wszczęciu albo odmowie postępowania.
Istnieje możliwość zgłoszenia zażalenia na bezczynności, bieżący kontakt z instytucjami, które zostały powołane
we wcześniejszych etapach interwencji (OPS, policja,
kurator,
asystent rodziny)
1. Dyrektor szkoły wyznacza osobę
odpowiedzialną za „Politykę ochrony dzieci przed krzywdzeniem” i powierza jej
nadzór nad jej realizacją oraz prowadzenia rejestru spraw dotyczących
krzywdzenia.
2. Bieżąca wymiana informacji o
rozwoju podejmowanych działań interwencyjnych w szkolnym zespole
interdyscyplinarnym (wychowawcy, specjaliści pracujący z dzieckiem, pozostałe osoby
współpracujące z dzieckiem i jego rodziną).
3. Szkoła oferuje rodzicom edukację
w zakresie wychowania dzieci bez przemocy oraz ochrony ich przed przemocą i
wykorzystywaniem. Organizowanie regularnych, cyklicznych spotkań z rodzicami.
4. Cykliczne hospitacje w grupach
klasowych, indywidualne rozmowy z dyrekcją, pedagogiem/psychologiem szkolnym.
Zasady i sposób udostępniania personelowi,
małoletnim i ich opiekunom polityki do zaznajomienia i stosowania oraz
zasady aktualizacji i przeglądu Standardów
1. Wszelkie procedury i dokumenty związane z
wprowadzeniem Standardów są udostępniane personelowi, małoletnim i ich rodzicom
podczas zapoznawania i zobowiązania do stosowania (zgodnie z poniższymi
zasadami), a następnie na żądanie w dowolnym momencie. Dokumenty te można
również znaleźć na stronie internetowej szkoły pod adresem:
2. Wersja uproszczona Standardów (dla
małoletnich) dostępna jest na tablicach ogłoszeń, w pokoju nauczycielskim, w
gabinecie pedagoga i psychologa szkolnego oraz pracowniach szkolnych.
3. Każdy pracownik ma obowiązek zapoznać się ze Standardami
po zawarciu umowy o pracę, a fakt zapoznania się i przyjęcia do stosowania
poświadcza podpisem na liście dostępnej w dziale kadr oraz poprzez
złożenie do akt osobowych oświadczenia. Pracownicy już zatrudnieni poświadczają
zapoznanie się z treścią Standardów w momencie wejścia ich w życie.
4. Rodzice/opiekunowie uczniów zapoznawani są ze
Standardami podczas zebrań z rodzicami, każdorazowo na początku roku
szkolnego, przy czym pierwsze zapoznanie nastąpi niezwłocznie po opracowaniu i
wprowadzeniu Standardów, nie później niż w ciągu 30 dni. Zapoznanie się z wyżej
wymienionymi dokumentami każda osoba potwierdza swoim podpisem, złożonym na
oświadczeniu dostarczonym do wychowawcy klasy, w przypadku nieobecności
rodzica na wywiadówce - w ciągu 7 dni od otrzymania.
5. Uczniowie zapoznawani są ze Standardami
podczas jednych z zajęć z wychowawcą realizowanych w miesiącu wrześniu każdego
roku, przy czym pierwsze zapoznanie nastąpi niezwłocznie po opracowaniu i
wprowadzeniu Standardów, nie później niż w ciągu 30 dni. Za potwierdzenie faktu zaznajomienia się z
dokumentami służy lista obecności na zajęciach, podczas których te procedury
były omawiane. Uczniowie nieobecni potwierdzają fakt zapoznania się ze Standardami
niezwłocznie po powrocie do szkoły.
Przepisy
końcowe
1.
Standardy wchodzą
w życie z dniem ogłoszenia zarządzenia.
2.
Ogłoszenie
następuje poprzez zamieszczenie Standardów na stronie internetowej szkoły,
wywieszenie na tablicy ogłoszeń i w gabinecie pedagoga, również w wersji
skróconej przeznaczonej dla małoletnich.
Zał. 1
pieczątka szkoły Będków,.................
Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz.………. (dane i pełny adres sądu)
Zespół Szkolno-Przedszkolny
ul. Reymonta11
97-319 Będków
WNIOSEK O WGLĄD W SYTUACJĘ RODZINNĄ DZIECKA
Niniejszym wnoszę o wgląd w
sytuację małoletniego…………………….………………………………………
urodzonego…………………………………… w …………………………….,
zamieszkałego w ………………… przy
ulicy……………………
UZASADNIENIE
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Zał. 2
pieczątka szkoły
Będków, dnia……
Prokuratura Rejonowa
W Tomaszowie Maz.
ul. Mościckiego 9
97-200 Tomaszów Maz.
ZAWIADOMIENIE O
MOŻLIWOŚCI POPEŁNIENIA PRZESTĘPSTWA
Niniejszym jako ………………….., zawiadamiam o
możliwości popełnienia przestępstwa z art…. KK…. na szkodę ucznia tut. Szkoły,
tj. małoletniego……………………….……………………………………………
urodzonego dnia……………. w ……………….., zamieszkałego w ………………
przez:
Dane sprawcy przemocy
Zał. Nr 3
Protokół interwencji w przypadku zastosowania procedur
podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego
|
1.
Data i miejsce
sporządzenia dokumentu
|
|
|
2.
Małoletni,
wobec którego zachodzi podejrzenie krzywdzenia lub krzywdzenie
|
|
|
3.
Osoba
stwierdzająca wystąpienie podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenie
małoletniego
|
|
|
4.
Data
podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia małoletniego, miejsce
|
|
|
5.
Osoba/osoby
podejrzane o krzywdzenie lub krzywdzące małoletniego
|
|
|
6.
Osoba/osoby
podejrzane o krzywdzenie lub krzywdzące małoletniego
|
|
|
7.
Opis rodzaju
krzywdzenia lub podejrzenia krzywdzenia małoletniego
|
|
|
8.
Osoby i instytucje,
które zostały powiadomione, w tym formy interwencji m.in.: powiadomienie
pomocy społecznej, policji, sądu rodzinnego, uruchomienie procedury
Niebieskie Karty)
|
|
|
9.
Data i opis
udzielonej pomocy, formy otoczenia opieką małoletniego bezpośrednio po stwierdzeniu lub podejrzeniu incydentu, w tym we
współpracy z koordynatorem, wychowawcą i nauczycielami specjalistami
(psychologiem, pedagogiem, pedagogiem specjalnym wg potrzeb małoletniego),
informacje o ewentualnym powiadomieniu pogotowia, policji, stwierdzeniu
konieczności badania lekarskiego
|
|
|
10.
Informacja ze
spotkania z rodzicami
|
|
|
11.
Zaplanowana
pomoc psychologiczno-pedagogiczna (małoletniemu, jego rodzicom, innym uczniom
– jeżeli byli np. świadkami incydentu) zespołu nauczycieli i specjalistów pracujących
z uczniem, w tym we współpracy z instytucjami zewnętrznymi, informacja o
zgodnie rodziców na udzielanie ww. formy pomocy małoletniemu. Działania
w przypadku braku współpracy ze strony rodziców
|
|
|
12.
Informacje na
temat efektów podjętych interwencji, w tym we współpracy z instytucjami
zewnętrznymi oraz pomocy udzielonej uczniowi przez jednostkę (dokumentację
pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym efektywność jej udzielania należy
przechowywać w indywidualnej teczce ucznia)
|
|
|
13.
Imiona i
nazwiska oraz czytelne podpisy osób sporządzających protokół
|
|